Shhh 2024 ~ anorak: Untitled (Trust)

Er is meer dan één soort stilte in dit programma. De schreeuwende stilte van James Richards' digitale remake van Tony Conrads baanbrekende flickerfilm, met daaroverheen de Engelse ondertitels van Marguerite Duras' Les mains négatives (1979) — een evocatie van afwezigheid en aanwezigheid, een eindeloze roep om liefde. Er is de stille getuigenis van een gemeenschap nonnen in het karmelietenklooster Heilig Blut [Kostbaar Bloed], opgericht in 1964, gelegen naast het monument van het concentratiekamp Dachau. De nabijheid van een locatie die zo doordrenkt is van geschiedenis, waar bijna tweehonderdduizend mensen een onbegrijpelijk lijden ondergingen, was een bewuste keuze van de karmelietessen. Andrea Büttner gaat in gesprek met hen. De film getuigt van twee vormen van stilte - een van contemplatie en een van medeplichtigheid. De geconcentreerde stilte op het scherm in Friedl vom Gröller's gelijknamige portret van een geschilderd portret van een naamloze vrouw staart anderhalve minuut lang terug naar het publiek. Door middel van toe-eigening, de heroriëntatie van blikken en de genuanceerde navigatie van filmische middelen, begeven deze werken zich in een delicate en diepgaande oefening in vertrouwen, waarbij ze de kijker uitnodigen om stilte te confronteren als een uitgevoerde actie in plaats van een passieve toestand. 

“Elke leegte (niet geaccepteerd) produceert haat, zuurheid, bitterheid, wrok. Het kwaad dat we wensen voor dat wat we haten, en dat we ons inbeelden, herstelt de balans. [...] De verbeelding, gevuld met de leegte, is in wezen een leugenaar. Het rekent af met de derde dimensie, want alleen echte objecten hebben drie dimensies. Het rekent af met meervoudige relaties.” (Simone Weil, Zwaartekracht en genade, 1947)

Before I Got My Eye Put Out, Emily Dickinson, 1862, read by Julie Harris, audio, 1:06 mins, sound, no image

Negative Hands (workers in song flicker remix), James Richards, DE, 2024, digital, b&w, 13’

Ruhe auf der Leinwand (Silence on the Screen), Friedl vom Gröller, AU, 2014, 16mm to digital, colour, 1’30”

Karmel Dachau, Andrea Büttner, DE, 2019/2022-23, digital, color, 49’13”